Uncategorized

Zviwanikwa zvezimbabwe –

22 Jun, 2018 - 00:06 0 Views

Kwayedza

Juliet Sharon Tom—

chipembere ubhejane/Black Rhinoceros

CHIPEMBERE pachiRungu chinodaidzwa kuti “Black rhinoceros” kana kuti “Hooked-lip rhino” nekuda kwemamiriro akaita muromo wacho uyo unenge chikochekero. Iyi inozivikanwa seimwe yemhuka dzakare-kare pasi rino.

Kunyangwe zvazvo chipembere chichinzi “black” pazita racho rechiRungu, mhuka iyi ine ruvara rwupfumbu rwakarerekera kurwuchena (grey-white) uye kazhinji ruvara urwu rwunoenderana nevhu repainogara nekuda kwekuti inozviumburudza mumadhaka (gokoro).

Masikati apo kunze kunenge kuchipisa, chipembere chinozviumburudza mumadhaka kuitira kuti chitonhorerwe uye gokoro iri rinochidzivirira kuti chisarumwe netumbuyu.

Kana chakura, chipembere chinoreba 140 cm kusvika 180 cm pane nyundwa kana kuti pabandauko, chakatambanuka mamita matatu kusvika 3.75. Apa chinenge chorema 800 kusvika 1,400 kgs.

Zvisinei, zvipembere zvikadzi zviduku pamhumhu kune zvirume.

Chipembere chine nyanga mbiri pahuma idzo dzakagadzirwa ne”keratin” — yepamberi yacho yakati rebei. Nyanga idzi dzinoshandiswa pakuzvidzivirira, kutyisidzira nekutyora mapazi emiti pakufura.

Chipembere chinofura mashizha emiti netumapazi tudiki, zvichangomera, minzwa nemichero (herbivorous browser).

Mhuka iyi inowanzogara mumasango akasvibira nedondo uye kana chakura chinoita karuzha kanenge kekuhwihwidza (squeaking). Chinofema zvekunge chiri kufura dziwa senzira yekutyisidzira zvikara.

Kana dai zvazvo chipembere chisinganyanye kuona (short sight), mhuka iyi ine chipo chekufembedza hwema uye nzeve dzacho dzinonzwa zvakanyanya.

Chipembere chikadzi chinoita zamu chava nemakore mana kusvika pamashanu. Zvirume zvinonoka kuberekesa — kazhinji kacho mushure memakore gumi — nechikonzero chekuti zvinoda kutanga zvanyatsokura kuti zvikwanise kurwa nezvimwe.

Mhuka iyi inoita mwedzi 15 kusvika 17 iine zamu apo inobara mhuru imwe chete inorema chipo che50 kgs. Mhuru iyi inokwanisa kufamba naamai vayo mushure memazuva matatu bedzi yabarwa uye inozorumurwa kwadarika makore maviri.

Chipembere imhuka inohukasha zvekuti inokwanisa kudzingirira chaigumburisa ichimhanya makiromita anosvika 55 paawa rimwe chete.

Inowanzodzingirira kana yagumburiswa kana kuti yavhundutswa. Nekuda kwekusaona zvakanaka zvinhu zviri kachinhambwe, chipembere chinogona kumhanyira kurwisa kana muti chaiwo kana chimwe chinhu chachinofananidza nemhandu.

Nekuda kweganda racho rakaomarara kana kuti rakakwasharara, imhuka shoma — kana dai shumba nemakarwe — dzinofarira kuvhima chipembere. Nenguva shoma, garwe rinokwanisa kukwevera chipembere mumvura uye shumba dzinogona kumboita mushandirapamwe kuuraya chimhuru chemhuka inoyevedza kuona iyi.

Zvisinei, munhu ndiye mhandu huru yechipembere nekuda kwekuvhima mhuka iyi zvisiri pamutemo. Raramo yezvipembere panyika yakatarisana nekuparara nekuda kwevanhu.

Nyanga yechipembere inonzi mushonga unodiwa zvakanyanya kunyika dzekuAsia.

Vamwe vanongoda kuchengeta nyanga iyi semucherechedzo weupfumi. Nekuda kwezvose izvi, zvipembere zvatarisana nekupedzwa nembavha.

Zvisinei, chokwadi ndechekuti nyanga dzechipembere dzakangogadzirwa nezvinogadzira nzara dzevanhu.

MuZimbabwe, chipembere imhuka yakachengetedzwa uye kuchivhima imhosva inoendesa kujeri.

Zvinokurudzirwa kuti mhuka dzesango, kwete zvipembere bedzi, dzichengetedzwe. Munhu wose “Chengetedzai Chipembere!”

. Zvimwe zviri muchinyorwa chino:

The Complete Book of Southern African Mammals – Gus Mills and Lex Hes

Signs of the Wild – Clive Walker

 

. Kuti muzive zvakawanda batai veZimparks Public Relations pa: 0772 620 178.

Share This:

Sponsored Links

We value your opinion! Take a moment to complete our survey